Elias de Winter

Bettine Uhe

Herfstdag van Rainer Maria Rilke

Wie nu geen huis heeft, bouwt zich er geen meer.

Wie nu alleen is zal het nog lang blijven.

Zal waken, lezen, lange brieven schrijven

en zal in winderige lanen heen en weer

onrustig dwalen als de blaren drijven.

Wer jetst kein Haus hat baut sich keines meer.

Wer jetzt allein ist wird es lange bleiben,

Wird wachen, lesen, lange Briefe schreiben

Und wird in den Alleen hin und her

Unruhig wandern, wenn die Blatter treiben.

Twee talen, twee melodieën en misschien ook schaduwzelven In twee schaduwlanden. Van dader en slachtoffer? In deze laatste dichtregels vind ik – niet  vreemd genoeg - een lichtstraal van verbondenheid met jou.

Lieve Elias, ik dacht als jonge Duitse emigrante te kunnen ontsnappen uit het schuldig landschap van Rilke en van de  daders. Ik dacht te kunnen vliegen en te kunnen vluchten westwaarts over de grens naar jouw Nederland. Maar thuiskomen was ijdele hoop. Nooit te bevatten, dat jij moest sterven, terwijl mijn zoon hier achttien jarig zijn toekomst vol hoop tegenmoet mocht gaan. Geloof me: De geschiedenis herhaalt zich niet maar werpt haar schaduwen vooruit. Mijn zoon  kreeg van mij niet alleen een joodse naam maar ook een  verlangen naar ontroostbaarheid in zijn rugzak voor het leven mee. Hoop is het enige verlangen, dat zichzelf al vervult, door er te zijn.

We hebben jou, jouw geliefden, ons samen vrede gewenst dezer dagen. Hoop moet je doen!

Bitterzoet was de melancholie waarmee ik struikelde bij het schrijven van jouw naam.

Bettine